De provincie Limburg gebruikt cookies om jouw surfervaring op deze website gemakkelijker te maken.

Strikt noodzakelijke cookies
Deze cookies zijn strikt noodzakelijk om in de site te navigeren, of om te voorzien in door jou aangevraagde faciliteiten.
Functionaliteitscookies
Deze cookies verbeteren van de functionaliteit van de website door het opslaan van jouw voorkeuren.
Prestatiecookies
Deze cookies helpen om de prestaties van de website te verbeteren, waardoor een betere gebruikerservaring ontstaat.
Online surfgedrag gebaseerde reclame cookies
Deze cookies worden gebruikt om op de gebruiker op maat gemaakte reclame en andere informatie te tonen.

Een beheersplan voor het Vlaams natuurreservaat Houterenberg-Pinnekeswijer (Tessenderlo)

AEOLUS
Beheersplan. 
Geschreven in 2001
Gepubliceerd in 2001

AEOLUS i.o.v. AMINAL, Afdeling Natuur Limburg,

Taxandria Center, Gouverneur Roppesingel 25

B-3500 Hasselt

Voor het opstellen van de streefbeeldenkaart voor het beheer van dit gebied zijn inventarisaties van ongewervelden (spinnen,  loopkevers, mieren, sprinkhanen, dagvlinders, libellen) en broedvogels uitgevoerd. Daarnaast is er een ecotoopkartering (volgens BW-methodiek) gebeurd.

In 2000 zijn gedurende de maanden juni en september bodemvallen gezet in 5 verschillende ecotopen. De vrij korte bemonsteringscampagne leverde 138 spinnensoorten op, waarvan 1/3 Rode-Lijst-soorten. Agroecina striata is een nieuwe spinnensoort voor Vlaanderen (!),  6 andere soorten zijn met uitsterven bedreigd in Vlaanderen; Het zijn de Zwarte galgspin (Depoena tristis) de Egale kabelspin (Episinus truncatus), de Zonnekampoot (Zelotes praeficus), de Heidepiraat (Pirata uliginosus), de Donkere neon (Neon vanlentulus) en de indrukwekkende Geelgerande oeverspin (Dolomedes fimbriatus). De meest spectaculaire vangst is een soort van het (mediterane) genus Cerbalus, die vermoedelijk nieuw is voor de wetenschap!! Waarschijnlijk is deze grote spin meegebracht door een vakantieganger en vervolgens 'in de vrije natuur' uitgezet.

De meest bijzondere spinnenfauna is aangetroffen in een natte heide. Daarnaast bleken 4 locaties met weinig vegetatie en veel open, zandige plekjes (2 overgangen bos-heide en 2 duinruggen) zeer interessant, terwijl 2 dichte struikheidevegetaties heel wat minder waarde hebben voor spinnen. De bossen scoorden het laagst, hoewel ook daar een aantal Rode-Lijstsoorten leeft.

Van de 46 aangetroffen loopkevers zijn er 6 die op de Vlaamse Rode Lijst staan en daarvan is Acupalpus brunnipes de meest bijzondere. Besluit: de bijzondere loopkevers zijn teruggedrongen tot enerzijds natte heide en anderzijds de resterende open plekken in het overwegend beboste gebied, open plekken die niet alleen begroeid zijn met een dichte struikheidevegetatie maar waar ook kale zandige plekjes met pioniervegetaties (buntgrasvegetaties) zijn.  Vergeleken met de spinnen lijken de bedreigde loopkevers nog nauwer gebonden aan de open plekken. Vermits de meeste plekken van dit type bemonsterd zijn en dit relatief weinig interessante soorten opleverde, kon worden besloten dat een aantal typische  loopkeversoorten niet (meer?) aanwezig is.

Er zijn 21 mierensoorten gevangen, wat spectaculair veel is voor zo'n korte vangstperiode. De meest bijzondere soort is de Glanzende gastmier (Formicoxenus nitidulus), die nog nooit eerder in Vlaanderen is vastgesteld en slechts 3 keer in Wallonië (voor 1950). De Buntgrasmier (Lasius psammophilus), het Heidedraaigatje (Tapinoma ambiguum) en een derde soort (Stenamma debile) zijn pas recent voor het eerst in België vastgesteld, maar werden voorheen verward met sterk gelijkende soorten.

Er zijn 16 dagvlindersoorten waargenomen, waarvan er 2 op de Vlaamse Rode Lijst staan: het Groentje en het Bont dikkopje.

Met 12 sprinkhaansoorten is de Houterenberg ook interessant voor sprinkhanen. Drie soorten staan op de Vlaamse Rode Lijst: Snortikker, Negertje en Heidesabelsprinkhaan. Daarnaast is ook de Sikkelsprinkhaan, een sierlijke sabelsprinkhaan die recent sterk is opgerukt naar het noorden, aan de Pennekeswijer gezien.

Er zijn in totaal 22 libellensoorten gezien, waarvan 5 Rode Lijstsoorten. Het ven 'De Pennekeswijer' heeft een uitzonderlijke waarde voor libellen, dit wordt geïllustreerd door de aanwezigheid van populaties Noordse witsnuitlibel, Maanwaterjuffer, Bruine winterjuffer en Smaragdlibel. De Tengere grasjuffer is gezien aan een ondiep plasje in een zandgroeve. Hoewel dit zijn typische habitat is, gaat het vermoedelijk toch om een zwervend mannetje.

Aan hetzelfde plasje werd ook het zeer zeldzame plantje Grondster (Illecebrum verticillatum) ontdekt.

Net zoals heel wat ongewervelden en bijzondere plantensoorten van open terrein, hebben ook een aantal vogels geen stand kunnen houden als gevolg van de verregaande verbossing. Het meest dramatische voorbeeld is de Nachtzwaluw.

De voornaamste beheersuggestie was dan ook evident: heideherstel. (JORG LAMBRECHTS)

Plaatsen

  • Houterenberg
  • Pinnekensweier
  • Pinnekeswijer
  • Vlaanderen