Geachte gouverneur, voorzitter, deputés, collega’s, dames en heren,
Limburg is er socio-economisch goed op vooruit gegaan tegenover vorig jaar. Limburg doet het op sommige vlakken nu zelfs beter dan Vlaanderen. De historische achterstand is volledig verdwenen, de conjunctuur trekt aan, de werkloosheid daalt: eind oktober 6.84 % in Limburg en 6.88 % in Vlaanderen. De verandering werkt dus en werpt zijn vruchten af. Dat stemt ons allen hoopvol. Maar even terecht is hier, al meer dan eens, gezegd: "we mogen niet op onze lauweren rusten". Er is inderdaad nog veel werk aan de winkel.
Er is op de eerste plaats de belangrijke mis-match tussen werkloosheid en vacatures. De oorzaken zijn divers. Ze zijn hier goed aan bod gekomen, ik zal ze niet herhalen, ik vermeld enkel de nood aan correcte schoolkeuze, de nood aan continue motivering en bijscholing en de problematiek van taalachterstand. Nogmaals, en we geven het graag toe, tijdens de voorstelling van de beleidsnota’s hebben we duidelijk de "“sense of urgency" gevoeld. Alle neuzen: federaal, Vlaams en provinciaal wijzen in dezelfde richting, de juiste richting. Prima!
Samen hebben wij moeten vaststellen dat bijna alle andere punten die de gouverneur in zijn speech heeft aangehaald eigenlijk niet tot de politieke verantwoordelijkheid van dit forum behoren, tenzij hoogstens in de rand. Veiligheid en mobiliteit lijken ons alvast de twee belangrijkste te zijn. Dit gegeven ontslaat ons echter niet van de plicht hierover na te denken. Eigenlijk is het onze taak te debatteren over alles wat verband houdt met de toekomst van Limburg, wij vertegenwoordigen immers samen alle Limburgers. In dat opzicht kan ik mijn stelling ook als volgt formuleren: "Wordt Limburg correct voorbereid op de toekomst, in het algemeen, en met dit budget en deze MJP, in het bijzonder?" Het is vanuit deze vraagstelling dat wij als N-VA fractie verder onze commentaar leveren.
De gouverneur zag vorig jaar uitdagingen op 6 domeinen: financieel, economisch, onderwijs, demografisch, cultureel én bestuurlijk. Dit jaar sprak hij, voor mij alvast zeer opvallend en frequent, over schaalvergroting én professionalisering, meer bepaald i.v.m. de politiezones en de brandweer, maar, even opvallend, sprak hij helemaal niet meer over de 44, straks nog 42 gemeenten en steden in Limburg. Waar is het idee van "Limburg, één stad" gebleven? Ik wil daar straks op het einde van mijn toespraak nog op terug komen.
Vorig jaar was onze globale samenvatting van de beleidsnota’s: "Nihil volentibus arduum of niets is onmogelijk voor zij die willen": onze deputés liepen immers over van de goede bedoelingen.
Dit jaar is het voor ons eerder “Nihil nove sub sole: er is niets nieuws onder de zon", enkele details uitgezonderd. Maar dat bedoelen we niet negatief. Integendeel zelfs, consequent uitvoeren van wat vroeger reeds beslist is is goed. Wij zien dan ook uit naar een duidelijk hoger slaagpercentage bij de voorstelling van de toekomstige rekeningen, een hoger slaagpercentage dan we tot nu toe gewoon zijn.
- Deputé Smeets, u bent en blijft de "trouwe soldaat", die op de meest correcte wijze, weliswaar met een zekere nostalgische "tristesse", de gevolgen van de interne staatshervorming in uitvoering brengt.
We hebben u hiervoor vorig jaar gefeliciteerd en wij willen dat ook dit jaar doen. Straks worden heel consequent heel wat reglementen afgeschaft.
Over uw budget en MJP blijven we fundamenteel van mening verschillen, maar ook dat is niets nieuws, ik kom daar straks nog op terug.
Ondertussen krijgt u blijkbaar het vooruitzicht op een nieuwe job in Pelt en het is er ergens aan te zien. U beheert uw departement goed, jawel, maar als "primus inter pares" gaat er van u nog maar weinig energie en bezieling uit als eerste deputé. Het is eerder nog één jaartje volhouden en u weet dat er voor u een nieuw verhaal start.
Wij hebben het hier al gezegd, collega’s. Deze deputatie komt voor ons niet over als een sterk geheel, als een slagkrachtige ploeg. Iedere deputé heeft zijn of haar eigen domein en daarnaast zijn of haar eigen financiën. Er is duidelijk afgesproken dat iedereen elkaar met rust laat om vooral zelf niet geconfronteerd te worden met vervelende opmerkingen van de collega’s. Dat kan je doen als je, zoals deze provincie, op een berg geld zit, maar echt enthousiasmerend is dit niet. Het creëert integendeel een beeld, wat men noemt, een catch 21: iedereen houdt iedereen vast vooral met het oog om er toch maar terug bij te zijn na de verkiezingen. Daarvoor bestaat er een voorakkoord, dat gekoppeld is aan het voorakkoord van de stad Hasselt. Nog 4 deputés, desnoods krijgt elke partij van de huidige meerderheid zijn of haar deputé, zeker wanneer de vier huidig regerende partijen nodig zullen zijn om een voldoende stevige en werkbare meerderheid te halen. Netjes verdeeld: samen uit, samen thuis.
- Deputé Moors is ondertussen gegroeid in haar job, elke objectieve waarnemer zal dit bevestigen. Met een rustige vastheid heeft ze haar visie over de ruimtelijke ordening in Limburg naar voren gebracht. Wij onderschrijven grotendeels uw visie. Maar wij weten ook dat uw stille kracht alleen niet voldoende zal zijn. Neen, er zal een sterke en samenhangende deputatie nodig zijn bij de praktische uitvoering, wanneer het heel concreet zal gaan over de praktische omzetting van deze visie en principes in heel concrete omgevingsvergunningen. Ondertussen, zoals u zelf hebt gezegd: Bilzen is een mooie stad, u heeft dus een troef achter de hand of is dit een subtiele waarschuwing richting Mevrouw Brepoels of is het richting Meneer Sauwens, in de zin van "ik ben er ook nog".
- Voor een eerste scheut voluntarisme moeten we bij deputé Gerits zijn. Met u waait er effectief een frisse wind door dit huis. De conjunctuur zit u mee. SALK geeft mooie en meetbare resultaten, rijpe vruchten en laaghangend fruit dat u als deputé van economie vlotjes zal kunnen plukken.
Wij rekenen er ondertussen op dat u uw duidelijk getrokken lijnen aanhoudt en vooral dan in het LIRES-verhaal. Wij rekenen erop dat u hiermee een duurzame meerwaarde voor Limburg realiseert.
Het is voor ons ook uitkijken of u de volgende "numero uno" van de provinciale CD&V wordt. Wij vernemen van "de tam-tam" dat u alvast bij een goede uitslag een tweede termijn beloofd is.
- Deputé Vandenhove van zijn kant is en blijft meer dan ooit de "politieker" eerder dan de "bestuurder". Dat is telkens weer duidelijk zowel in de voorstelling van uw beleid als in uw antwoorden. Het liefst van al geeft u hierbij ministers een veeg uit de pan. Deze keer was het vooral Minister Schauvliege i.v.m. de problematiek bij de invoering van de omgevingsvergunning. Wij moeten wel eerlijk erkennen dat u in deze consequent uzelf bent, het siert u ergens.
U aarzelt ook niet om, met de regelmaat van een klok, de collegialiteit in de deputatie naast u neer te leggen en daarmee uw collega’s in de wind te zetten, zij het, herinner u, deze keer met zonnepanelen.
Overigens, was het niet in het begin van deze legislatuur uw bedoeling om alle huizen in Limburg techno-preventief gecontroleerd te krijgen? Hoe ver staat u in deze materie, want het aantal inbraken is in Limburg zeker niet gedaald, integendeel zelfs.
Maar niet getreurd, straks kan u opnieuw uw kans wagen voor een comeback in Sint-Truiden, daar waar uw hart en uw echte roeping ligt. U moet er maar een krappe meerderheid voor breken. Voor iemand met uw ervaring is dat "a piece of cake".
- Deputé Peuskens, wij hebben in het verleden meermaals de degens gekruist over het onderwijs en uw flankerend beleid in dat verband. Wij zijn ervan overtuigd dat uw intenties goed zijn. Wij vinden ook de nodige aanzetten terug, dat is positief, maar u blijft, naar onze mening, te weinig inzetten op de aanpak van de taalachterstand. Er zijn steden en gemeenten in Limburg waar er sprake is van 25 % leerlingen met taalachterstand. Alle andere inspanningen verliezen aan efficiëntie als dit fundament in de opvoeding onvoldoende zorgvuldig gelegd wordt. Wij gaan dan ook een voorstel doen om vrijdag het jaarlijks voorzien bedrag van 125.000 euro fors te verhogen. U krijgt hiermee een tweede kans of een herkansing zo u wilt. Onze kritische vragen tijdens de voorstelling van uw beleidsnota illustreren immers onze grote betrokkenheid bij deze materie.
Onze mening over de Limburgsticker kent u ondertussen. Het blijft voor ons "much ado about nothing", en we hebben tijdens uw beleidsvoorstelling ondertussen ook geleerd dat deze sticker heel gevaarlijk kan zijn bij onoordeelkundig gebruik.
Onze commentaar over het Limburggevoel komt straks nog aan bod.
Bent u geïnteresseerd wat de "tam-tam" over u in petto heeft? Dan zal ik u moeten ontgoochelen want over u heb ik nog niets vernomen. Misschien is dat wel slecht nieuws?
- Tot slot is er nog deputé Philtjens. Uw voluntarisme scheert zonder twijfel de hoogste toppen in deze deputatie en daar is op zich niets mis mee. We stellen ook vast dat u het voorbije jaar uw communicatie via alle media fors opgedreven hebt en ook dat is op zich niet verkeerd, er zijn immers verkiezingen op komst. De inzet is voor u, volgens dezelfde "tam-tam" minstens het burgemeesterschap van Alken want nadien zou Vlaanderen aan de beurt zijn.
Maar kom, ernstig nu.
Deputé, we stellen ons vragen bij uw communicatie. Die is niet altijd eenduidig en voldoende transparant voor de betrokken buitenstaanders. U creëert irritatie en verwarring. Ik zal mij tot twee voorbeelden beperken.
Zo werd ons de suggestie gegeven eens in detail te bekijken wat op toeristisch vlak in Limburg zoal de voorbije jaren gerealiseerd is, vertrekkend van de oorspronkelijke ideeën, over het maken van het volledige concept tot en met de praktische en financiële realisatie ervan. Dan blijkt dat u de lijn niet duidelijk trekt tussen wat Toerisme Vlaanderen gedaan heeft en wat u en de provincie gedaan heeft.
Anders gezegd, U steekt vlotjes en zonder enige scrupules andermans pluimen op eigen hoed. Nu zijn er wel meer politici dit dat doen, dat klopt maar echt netjes vinden wij dit niet.
Mijn tweede voorbeeld betreft het begijnhof van Hasselt. Ik geef u eerst een bewijs van onze goede wil in deze zaak: wij hebben immers u geen enkele vraag gesteld tijdens de voorstelling van uw beleidsnota. Wij keken, met velen, uit naar de resultaten van de avondvergadering van 15.11.17.
Maar het verslag op TVL en het artikel in HBVL van 17.11.17 hierover maakten ons eigenlijk niet veel wijzer. Wij blijven met vragen zitten.
Het is toch logisch dat een koper duidelijkheid vraagt over de eigendomstitel, wordt het volle eigendom of een erfpacht? En het is toch even logisch dat een koper vooraf duidelijkheid krijgt over het financiële plaatje om een financieel avontuur te vermijden?
Twee onafhankelijke architectenbureaus, waaronder A2O, hebben in opdracht van de provincie de restauratie berekend en de specialisten van de provincie, stad en universiteit waren het eens over dit bedrag in de werkgroep. Waarom is er dan in het bewuste artikel in HBVL sprake van een budget dat bijna het dubbele is van de vermelde berekening? In het HBVL wordt ook gesteld dat stad en provincie voor dit verschil over de brug zullen komen. Ik moet de rekening van Hasselt niet maken, maar voor welk concreet bedrag wilt u de provincie extra engageren? Er staat alvast niets, 0 euro dus, in deze begroting 2018, evenmin in de MJP. Is dit dan een loze belofte?
U spreekt ook over extra subsidies? Over welke concrete subsidies gaat het, wie vraagt die aan en over welke bedragen heeft u het eigenlijk?
Kortom, vele vragen die met een beetje goodwill toch vlot te beantwoorden zijn. Deputé, als provincieraadsleden hebben wij recht op een duidelijk antwoord. Als oppositie doen we met deze vragen niet meer dan onze plicht.
Ondertussen hebben wij wel, vers van de pers, deze morgen vernomen dat kortelings een gesprek zou gepland worden tussen u en de beheerder van de universiteit. U zou blijkbaar een voorstel doen om te landen.
Dit nieuws verheugt ons en wij rekenen alvast op een positieve uitkomst, op een oplossing die eens en voor altijd en ondubbelzinnig gecommuniceerd wordt, een oplossing die tegemoet komt aan het algemeen belang, die de groene long van Hasselt valideert en die zich realiseert binnen een duidelijk vooraf afgesproken kader, zowel qua eigendomstitels als financieel tussen de betrokkenen, de provincie, de stad en de universiteit. Ik sluit hiermee dit hoofdstuk af.
Ondertussen, en terzijde, tijdens de vragen en antwoorden ronde heeft u ons, wellicht ongewild, een mooi bewijs geleverd dat de beleidsnota’s eigenlijk los staan van het budget en de MJP-cijfers. Miet Vandersteegen heeft u er met haar opmerkingen terecht attent op gemaakt en u was zo fair uw fout te erkennen. Hiermee ben ik terug bij het budget en de MJP gekomen.
Collega’s, het budget en de MJP, dames en heren, is normaliter het visitekaartje van de deputatie. Ik weet het en ik blijf in herhaling vallen, maar ik kan niet anders. Wordt Limburg met dit budget en deze MJP klaar gestoomd voor de toekomst? Wij twijfelen.
Ik zal hier niet herhalen dat:
- de leesbaarheid van de cijfers moeilijk blijft en weinig tot niet toegankelijk is voor de welwillende geïnteresseerde.
- ondanks onze jaarlijks terugkerende vraag, opnieuw geen enkele inspanning gedaan werd om het verband te verduidelijken tussen de cijfers en tabellen aan de ene kant en de voorliggende teksten, aan de andere kant, … het is en blijft puzzelwerk.
- het nog steeds ontbreekt, ondanks de beschikbare databank van het kenniscentrum, aan een degelijke omgevingsanalyse als startpunt.
- er opnieuw geen enkele efficiëntie oefening, geen vermindering van de plan-last, geen afbouw van de betutteling van de lokale besturen te bespeuren valt.
- de rapportering van het beleid o.i. ondermaats blijft, ik verwijs hiervoor naar de vroegere opmerkingen van het Rekenhof. Het huidige rapport is overigens zeer summier en herneemt enkel enkele cijfers. Op de enige opmerking in de rand kregen we al direct in de commissie als antwoord dat die opmerking enkel een suggestie betreft en geen verplichting. Dit illustreert dat dit budget en MJP enkel aan het verplichte minimum minimorum tegemoet komt.
- dat er hier geen toepassing van de beroemde PDCA-cyclus: "Plan-Do-Check-Act" gebeurt.
Maar dat alles kent u al.
Wij hoopten daarentegen wel op concrete aandacht voor de Limburgse gezinnen en voor de ondernemers, voor de belastingbetalers. De provincie wint financieel aan de interne staatshervorming (in concreto gaat het over 7,2 miljoen euro) en er is ook nog de toekomstige ontvangst van de aanzienlijke som van 48 miljoen euro door de uittreding van de provincie uit de intercommunales.
Wij begrijpen daarom totaal niet waarom deze winst niet voor een gedeelte terug kan vloeien naar de gezinnen en naar de ondernemers. De al onwaarschijnlijk hoge reserves van 120 miljoen euro zullen nog toenemen. Voor deze, in onze ogen, gemakzuchtige houding schudden we onbegrijpend het hoofd.
De meerderheid laat hier voor de zoveelste keer een mooie kans liggen om de koopkracht van de Limburgers te verhogen. Wij zullen u vooralsnog vrijdag de kans geven op uw stappen terug te komen en deze onwelvoeglijke fout recht te zetten.
Ook in de dotaties naar de fracties en de politieke partijen wilt u de schaar niet zetten hoewel u weet dat het aantal provincieraadsleden vanaf 2019 gehalveerd wordt. Met dit voorstel wordt jaarlijks meer dan 800.000 euro belastinggeld louter en alleen voor de politici gereserveerd. Wij vinden dit onfatsoenlijk hoog. Wij zullen daarom ook hier opnieuw een amendement voorleggen. Elk provincieraadslid zal hierdoor voor zijn of haar persoonlijke verantwoordelijkheid gesteld worden. NVA staat alvast voor een duidelijke vermindering van het overheidsbeslag. Ik herinner er u aan dat met de inkanteling van de OCMW’s en de afbouw van de beheersstructuren van de intercommunales reeds een forse vermindering van het aantal betaalde mandaten wordt gerealiseerd.
U kunt het overigens onmogelijk met mij oneens zijn als ik stel dat de agenda van deze raad het voorbije jaar, maand na maand, kleiner en kleiner is geworden. Vanaf 2018 zal dat ongetwijfeld nog een beperktere agenda worden. Ik vraag u dan ook: Is het huidige schema van vergaderingen van commissies, verenigde commissies, bezoeken en plenaire nog echt relevant te noemen en financieel verantwoord? Denk daar maar eens goed over na.
En dan kom ik nu bij het Limburggevoel.
Ik heb de voorbije maand aan een aantal mensen uit mijn omgeving gevraagd mij telkens 3 zaken op te noemen die de provincie heel concreet voor hen betekende, los van de aanslagbiljetten voor de provinciale belastingen. De antwoorden waren telkens bedroevend: enkel Bokrijk en het fietsroutenetwerk werden vermeld.
Ja, er is wel degelijk zoiets als een Limburggevoel maar dit weerspiegelt zich, in tegenstelling met wat u denkt te bekomen met de Limburgsticker, helemaal niet in een stevige verbondenheid en betrokkenheid van de Limburger met het provinciale bestuursniveau. Neen, hier neemt u duidelijk uw wensen voor werkelijkheid.
Tot slot vraag ik uw aandacht voor het volgende.
De gouverneur heeft dit jaar en dit in tegenstelling tot de voorbije jaren geen enkele opmerking geformuleerd over het lokale bestuurlijke niveau, en ik heb het niet over de politiezones en de brandweer. Ik verwijs naar mijn inleiding.
Wat is er van het idee "Limburg, één stad" over gebleven?
Gaan we ons effectief beperken tot het éne en dan nog niet unaniem uitgebrachte advies aan de Vlaamse Regering over de kiesomschrijvingen voor de provinciale verkiezingen van 2018? Of hebben we integendeel als provincieraadsleden meer ambitie?
Is het Limburggevoel in deze Raad sterk genoeg dat we het zouden aandurven als provincieraad zélf een debat aan te gaan met de bedoeling zelf een advies aan Vlaanderen te formuleren hoe wij, Limburgers, de toekomst van Limburg zien op het lokale bestuurlijke vlak? Of zal u zeggen dat dat onze bevoegdheid niet is?
Als dat uw antwoord is dan is mijn repliek dat de aandachtspunten, die de gouverneur ons heeft voorgesteld, en zelfs de voorstellen, hoe gering in aantal ook, die ik hier van de leden van de meerderheid gehoord heb, evenmin zaken zijn die tot onze bevoegdheid behoren maar waarvan jullie wél vinden dat ze belangrijk genoeg zijn om ze hier te vermelden.
De twee fusies die hier In Limburg gerealiseerd zullen worden: Oudsbergen en Pelt zijn louter vanuit een politiek opportunisme tot stand gekomen door burgemeesters die hun eigen positie en meerderheden willen behouden. Ze waren wel verstandig genoeg om de bonus van 500 euro schuldverlichting per inwoner tevens mee te nemen.
Collega’s, het is onwaarschijnlijk hoeveel geld Limburg in haar geheel hier zomaar in Brussel laat liggen. Ondertussen, ter informatie: in Limburg hebben 22 van de 44 gemeenten, dus 50 %, minder dan 15.000 inwoners, dat is qua schaal meer dan één maatje te klein om voorbereid te zijn op de toekomst.
Wij willen u allen uitnodigen voor een debat vanuit het concept van schaalvergroting met als doel een professionalisering van ambtenaren en politici en een optimalisering van de dienstverlening naar de burger samen met een vermindering van het overheidsbeslag.
Collega’s, hebben wij, in het laatste jaar dat wij hier nog te gaan hebben, de politieke moed om hierover in debat te gaan, niet vanuit het eigen belang, niet voor de postjes, maar met het oog op het algemeen belang?
Is het Limburggevoel sterk genoeg voor zo een debat in het belang van Limburg en de Limburgers?
Het is tijd om af te ronden. Ik geef u nog als afsluiting, onze "take home message" mee.
- Wij vragen eindelijk duidelijkheid over het begijnhof van Hasselt.
- Wij vragen een belastingvermindering voor de Limburgers.
- Wij vragen meer inzet op het wegwerken van taalachterstand.
- Wij vragen minder geld voor de fracties en politieke partijen.
- Wij vragen, vanuit het Limburggevoel, een partijpolitiek overstijgend debat over de toekomst van Limburg op het lokaal bestuurlijke vlak.
Onze dank voor uw aandacht en we zien uit naar uw antwoorden.
Hendrik Verbrugge
Fractieleider N-VA
