1920
Na de Eerste Wereldoorlog is de grindontginning begonnen in het Maasland. Beton was aan een opmars bezig als bouwmateriaal. En ook in de steenkoolmijnen was er heel wat grind nodig. Ontgrinding gebeurde in het zomerbed van de Maas en was eerder kleinschalig.
1960
Vanaf de jaren ’60 worden er autostrades aangelegd, worden industrie en woningen wederopgebouwd en zijn er de deltawerken in Nederland. De winningen in de Maasvallei worden grootschaliger en gebeuren nu vooral in de uiterwaarden van de Maas.
In Kinrooi (Ophoven – Geistingen – Kessenich) en Maaseik kunnen binnenschepen rechtstreeks beladen worden, waardoor ze onmiddellijk de bevaarbare Maas op kunnen. Er zijn grootschalige grindwinningen in deze beide gemeenten, evenals in Dilsen-Stokkem en Maasmechelen.
1970
Begin jaren zeventig werd binnen een intercommunale (IML) een fonds opgericht. Het was een antwoord op de stijgende onrust bij omwonenden en organisaties over de grootschaligheid van de grindontginning.
Dit fonds werd gevoed door geldelijke afdrachten per ton grind van de grindontginning. De meerderheid van de toenmalige grote grindbedrijven traden op vrijwillige basis toe tot dit systeem. Met dit geld werden herinrichtingsplannen opgesteld en oude exploitaties geherstructureerd.
De heraanvulling van groeves door de exploitant met de bovengrond van zijn groeve werd hier eveneens door betaald.
Enkele voorbeelden van gebieden die in die periode ontgonnen en heraangelegd zijn:
- Kinrooi (Kessenich, Geistingen, Ophoven): grootschalige waterrecreatie (zeilen) met jachthaven en camping: "De Spaanjerd"
- Maaseik: snelle waterrecreatie (motorboten, waterski), zeer grote camping, groot dagstrand: "De Heerenlaak"
- Dilsen-Stokkem (Rotem): het natuurgebied rond de oude Bichterweerdplas.
1990
In 1993 worden in een grinddecreet nieuwe zones aangeduid. In Maasmechelen zijn dit de berggrindwinningen in de Mechelse Heide (Noord en Zuid), in Dilsen-Stokkem de Meerheuvel, in Kinrooi de Boterakker en in Maaseik de Heerenlaak. Deze gebieden konden tot 2011 worden ontgonnen.
Ook werd binnen dit Grinddecreet een Grindfonds opgericht. Net zoals vroeger werd dit fonds gevoed door geldelijke afdrachten per ton grind van de grindontginning, maar in tegenstelling tot voorheen gebeurt deze afdracht nu niet meer op vrijwillige basis. Alle exploitanten, betrokken bij de grindwinning in het Limburgs Maasland, werden vanaf nu verplicht om deze afdracht te betalen. De heraanleg van het gewenste, nieuwe reliëf na ontgrinding gebeurt door de betrokken exploitanten. De verdere herinrichting (aanleg van wegen en paden van verdere infrastructuren evenals de groenaanleg) gebeurt middels de middelen opgebouwd binnen het Grindfonds.
2009–2019
Op 3 april 2009 keurde de Vlaamse regering een aanpassing van het Grinddecreet goed. Projectgrindwinning wordt gekoppeld aan de realisatie van een maatschappelijk project van groot openbaar belang dat op zichzelf niet gericht is op het winnen van grind.
De grindwinning op zich is dus niet langer het uitgangspunt, maar wel de ontwikkeling van een nieuwe nabestemming waarvoor er een brede maatschappelijke consensus bestaat. I.p.v. het doel van een project wordt grindwinning een middel om een project te kunnen realiseren. De realisatie van een dergelijk maatschappelijk project van groot openbaar belang wordt niet meer gefinancierd via het Grindfonds. De exploitanten, die instaan voor de grindwinning in een dergelijke gebied, staan ook in voor de volledige uitvoering van de gewenste herinrichting. Er wordt een Projectgrindwinningscomité (PGC) opgericht ter begeleiding, opvolging en procesbewaking van dergelijke maatschappelijke projecten van groot openbaar belang. In dit comité zetelen vertegenwoordigers van de provincie, de zes Limburgse grindgemeenten, de landbouw, de milieubewegingen en de grindexploitanten. Zij beslissen samen met de initiatiefnemers van een project of een bepaald project al dan niet beschouwd kan worden als een maatschappelijk project van groot openbaar belang. Een ambtenaar van de afdeling bevoegd voor natuurlijke rijkdommen, woont de vergaderingen van het projectgrindwinningscomité bij als raadgever.
Naast deze projectgrindwinning, die eind 2019 nog niet was opgestart, werd nog steeds verder gewerkt aan het herbestemmen van de oudere grindzones. Eind 2019 was het merendeel van deze oudere grindzones nagenoeg heringericht. In de komende jaren zullen de laatste herinrichtingswerken in deze zones plaatsvinden.
